Democratische kernwaarden in het voortgezet onderwijs 2022/2024

Dit rapport onderzoekt de opvattingen over de democratische rechtsstaat van havo- en vwo-leerlingen in jaar 5 en 6, en vergelijkt deze met eerdere jaren. Gebaseerd op het Adolescentenpanel Democratische Kernwaarden en Schoolloopbanen (ADKS), laat het zien dat jongeren sterk hechten aan de representatieve democratie, met toenemende steun naarmate ze ouder worden. Autoritaire bestuursvormen en beperking van het stemrecht worden massaal afgewezen, en de vrijheid van meningsuiting wordt breed ondersteund.

Toch voelen niet alle jongeren zich even betrokken bij de politiek. Er zijn aanzienlijke verschillen tussen groepen leerlingen in hun intentie om te stemmen, hun begrip van de politiek en hun vertrouwen in publieke ambtsdragers. Deze ongelijkheden—zoals tussen verschillende opleidingsniveaus en migratieachtergronden—ontstaan al op jonge leeftijd en blijven stabiel tijdens de middelbare school, wat wijst op een beperkte invloed van scholen om deze verschillen te verkleinen.

Hoewel veel ongelijkheden blijven bestaan, ontwikkelen jongeren hun politieke opvattingen wel. Ze krijgen een beter begrip van de politiek, maken genuanceerdere onderscheidingen tussen politieke kwesties en worden politiek volwassener door meer te praten over politiek met vrienden. Deze trends zijn vergelijkbaar tussen verschillende groepen, waardoor bestaande ongelijkheden blijven bestaan.