Verzelfstandiging
Zelfstandige bestuursorganen (zbo’s) hebben een bijzondere positie binnen de Rijksoverheid. Zbo’s zijn ten eerste bestuursorganen; dat betekent meestal dat zij openbaar gezag uitoefenen. Zij zijn ten tweede zelfstandig, wat betekent: niet hiërarchisch ondergeschikt aan een minister. Het kabinetsbeleid is erop gericht om verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor de uitvoering van publieke taken transparant te maken voor het parlement. Als uitgangspunt geldt daarom dat zo weinig mogelijk zbo’s worden ingesteld en publieke taken van de centrale overheid zoveel mogelijk onder volledige ministeriële verantwoordelijkheid worden uitgevoerd. Als er dan toch een taak bij een zbo moet worden belegd, dan geldt tenminste de bevoegdhedenverdeling tussen vakminister en zbo zoals in de Kaderwet zbo’s is vastgelegd, tenzij de wetgever zelf hierop uitzonderingen maakt.

De Eerste Kamer heeft het Besliskader privatisering en verzelfstandiging ontwikkeld. De minister voor Wonen en Rijksdienst heeft aan de Eerste Kamer toegezegd dat het kabinet het Besliskader gebruikt en dat het onderdeel uitmaakt van het Integraal Afwegingskader. Dit Besliskader moet dus altijd gevolgd worden bij het voornemen taken te verzelfstandigen. Ook is toegezegd het Besliskader in de omgekeerde beweging te volgen. Het gaat hierbij om taken die thans door de markt worden verricht en waarvan de rijksoverheid vindt dat deze het beste (weer) in eigen beheer kunnen worden gedaan.
Uitgelicht
Achtergrond
Beleidsdocumenten
- Kamerbrief zbo-beleid (29 juni 2016)
- Circulaire governance ten aanzien van zbo's (11 mei 2015)
- Kamerbrief zbo-beleid (11 mei 2015)
- Kamerbrief zbo-beleid (13 mei 2014)
- Kamerbrief ministeriële verantwoordelijkheid en zbo's (12 mei 2014)
- Kabinetsreactie op rapport parlementair onderzoek (25 maart 2013)
Rapporten
- Onderzoek naar de herpositionering van zbo's (ABDTOPConsult, 2013)
- Verbinding verbroken? Onderzoek naar de parlementaire besluitvorming over de privatisering en verzelfstandiging van overheidsdiensten (Eerste Kamer, 2012)
- Besliskader privatisering en verzelfstandiging (Eerste Kamer, 2012)
- Evaluatie Kaderwet zelfstandige bestuursorganen (BZK, 2012)
Meer informatie