Europa en de decentrale overheden

Over dit thema

Wat is er in het verleden gedaan?

De invulling van dit vraagstuk kent een geschiedenis.  In september 2007 is de beleidsvisie "Binnenlandse Bestuurskracht in Europa" opgesteld. Deze beleidsvisie gaf destijds invulling aan het voornemen uit het coalitieakkoord om een actieve en constructieve rol van Nederland in Europa te realiseren. De relatie tussen het binnenlands bestuur en het Europees bestuur was hier onderdeel van. In aansluiting hierop is in december 2008 door Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), Buitenlandse Zaken (BZ), het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) het actieplan "Europa en decentrale overheden" ondertekend. Met dit actieplan zijn afspraken gemaakt over de samenwerking op EU-dossiers met een impact op decentrale overheden. De doelstelling van het actieplan was gericht om in een vroegtijdig stadium van het Europese beleidsvormingsproces mogelijke gevolgen voor medeoverheden te signaleren en te voorkomen dat decentrale overheden bij de uitvoering van hun publieke taak werden geconfronteerd met onvoorziene en ongewenste effecten van Europese regelgeving.

Waar staan we nu?

Het actieplan is geëvalueerd en de resultaten zijn in januari 2014 in een bestuurlijk overleg tussen BZK, BZ en de VNG, het IPO en Unie van Waterschappen (UvW) besproken. De evaluatie stelt vast dat het actieplan nuttig is gebleken en de ambtelijke samenwerking op Europese dossiers is verbeterd. Een voorbeeld hiervan is de mogelijkheid voor het IPO en de VNG om via de werkgroep Beoordeling Nieuwe Commissievoorstellen (BNC) aan te geven welke dossiers voor hen prioritair zijn. Met de evaluatie is het actieplan officieel afgerond. Er is speciale aandacht geschonken aan de veranderende positie van medeoverheden in het Europese besluitvormingsproces. In het bestuurlijk overleg is erkend dat de hervormingen binnen het openbaar bestuur (decentralisaties) en de daarmee veranderende positie van medeoverheden aanleiding vormen om de binnenlandse samenwerking met de medeoverheden in het Europese beleidsvormingsproces, waar nodig, verder te versterken. Het bestuurlijk overleg heeft daarom besloten een nadere verkenning in 2014 en 2015 uit te voeren. Dit heeft geresulteerd in het rapport Samen sterk in Europa.

Betere Brusselse regelgeving

Binnen de Europese Unie wordt met het Smart Regulation-beleid gesproken over de verbetering van de kwaliteit van wet- en regelgeving. Het beleid is gericht op de gehele Europese besluitvormingscyclus: van voorfase, onderhandelingsfase, implementatiefase, toezichtsfase tot evaluatie met instrumenten als road maps, impact assessments, stakeholder consultaties en REFIT. Door de taak van steden en regio’s bij de implementatie, uitvoering en naleving van Europese wet- en regelgeving is het van belang dat zij niet worden geconfronteerd met moeilijk uitvoerbare of onnodig belastende regelgeving uit Europa. Er moet worden gerealiseerd dat daar waar taken terecht op Europees niveau zijn belegd, de wet- en regelgeving ook proportioneel en uitvoerbaar zijn. Voor deze vragen is het Smart Regulation-beleid in Brussel van belang, omdat het mogelijkheden en instrumenten biedt om dit te realiseren. Het ministerie van BZK zet zich met name in om de regelgeving uit Brussel die in toenemende mate zo van belang is voor de gemeenten, ook echt ‘smarter’ te laten zijn. Dat kan BZK niet alleen, daar is samenwerking voor nodig met alle andere ministeries en de gemeenten en provincies.