Burgerparticipatie

Toelichting: Volgens de Sociale staat van Nederland uit 2020 schommelt het aandeel van de bevolking dat op de een of andere wijze vrijwillig participeert in de maatschappij de afgelopen tien jaar tussen de 25% en 30% en is daarmee relatief stabiel. Hieronder begrijpt het SCP zowel georganiseerd vrijwilligerswerk als informele hulp als het deelnemen aan enige vorm van collectieve actie. In het bijzonder die laatste categorie is gericht op beïnvloeding van (politieke) besluitvorming op welk niveau dan ook. Hoger opgeleiden participeren vaker op deze manieren, terwijl lager opgeleiden en jongvolwassenen (18 tot 34 jaar) minder vaak zo maatschappelijk actief zijn. Deze verschillen tussen lager en hoger opgeleid en tussen jong en oud lijken de afgelopen tien jaar eerder iets toe dan af te nemen. Dit beeld is overigens anders wanneer gekeken wordt naar het verlenen van informele hulp, op individuele basis, waarop hoger opgeleiden geen monopolie hebben.*

*SCP, Sociale staat van Nederland, 2020.

Bron: SCP 2020

Toelichting: Het uitdaagrecht (ook wel Right to Challenge) is een specifieke vorm van burgerinitiatief waarbij inwoners een activiteit, taak of dienst overnemen die tot dan toe in het domein van de overheid lag. Uit een inventarisatie in 2019 blijkt dat inmiddels 167 gemeenten (willen) werken met het uitdaagrecht op uiteenlopende terreinen en manieren, met het accent op het fysieke domein.* Hiervan zijn 66 gemeenten ook daadwerkelijk uitgedaagd door inwoners. De verdeling over het land varieert. Noord-Brabant en Zuid-Holland zijn het meest actief.

*T. op ’t Hoog, Het uitdaagrecht in Nederland. Een stand van zaken in gemeenten anno 2019, ministerie van BZK, Den Haag, 2019.

Bron: Inventarisatie Op ’t Hoog 2020