Burgerparticipatie
Burgers nemen steeds vaker zelf en samen het initiatief om de vormgeving van hun leefomgeving en andere maatschappelijke belangen ter hand te nemen. Zij worden daartoe ook uitgenodigd door veranderingen in taken en taakopvatting binnen het openbaar bestuur. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties richt zich, vanuit de rol van kadersteller, op het functioneren van het democratische systeem in deze context van een veranderende verhouding tussen burger en overheid.
Foto: Marcel Vogel
Uitgelicht
Infographic burgerparticipatie
-
Toelichting & bron
Bron: Ministerie van BZK
- Vergroten
- Download bestand
Achtergrond
Beleidsdocumenten
- Kamerbrief over vernieuwing lokale democratie (31 maart 2017)
- Kamerbrief over voortgang agenda lokale democratie (22 juni 2016)
- Kamerbrief agenda lokale democratie (13 maart 2015)
- Agenda lokale democratie (januari 2015)
- Kabinetsreactie op motie Slob inzake de participatiesamenleving (12 december 2014)
Rapporten en publicaties
- Monitor Burgerparticipatie 2018 (ProDemos)
- Monitor Burgerparticipatie 2016 (ProDemos)
- Aard, omvang en impact van maatschappelijk initiatief (Het Groene Bein, se.lab en Drift, 2015)
- Montessori-democratie (Universiteit voor Humanistiek, 2015)
- Actief burgerschap (Tilburg University, 2013)
- Een beroep op de burger (SCP, 2012)
Websites
- Rijksoverheid: Burgerschap
- 100 x 100: Is jouw gemeenteraad klaar voor de netwerkdemocratie?
- WRR: Governance, rechtsstaat en burgerschap
- Kracht in NL
- VNG: Burgerparticipatie
Contact
Verdere informatie
Over dit thema
Het komt (volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) steeds vaker) voor dat burgers en instellingen niet meer wachten op politieke besluiten, maar zelf maatschappelijke kwesties oplossen, zoals het onderhoud van speeltuinen, groenvoorziening of lokale voorzieningen voor ouderen. Naast de klassieke democratie van de stembus en politieke besluitvorming, kunnen dergelijke vormen van de rechtstreekse bepaling van de eigen leefomgeving worden beschouwd als wezenlijk kenmerk van een ander soort democratie. Dit kan op verschillende manieren. Er wordt wel gesproken over drie vormen van burgerparticipatie.
De eerste is inspraak in afgeronde plannen, de tweede vorm is interactieve beleidsvorming en de derde vorm van burgerparticipatie bestaat uit initiatieven van burgers.
In het Rob-advies 'Loslaten in vertrouwen' en het WRR-rapport 'Vertrouwen in burgers' komen verschillende kernelementen van burgerparticipatie naar voren:
- het overdragen van zeggenschap van overheid naar samenleving;
- nieuwe verhoudingen tussen overheid en burgers;
- toenemende mogelijkheden voor burgers om hun eigen leefomgeving te bepalen;
- burgers die rechtstreeks - zonder tussenkomst van een overheid - oplossingen voor maatschappelijke kwesties tot stand brengen;
- een overheid die loslaat, faciliteert en ruimte geeft aan initiatieven uit de samenleving; en
- een overheid die eigen verantwoordelijkheid en zelfredzaamheid van burgers stimuleert en tegelijkertijd onderlinge samenwerking bevordert.