Adviesstelsel
Wat zijn adviescommissies?
Er worden binnen de overheid op allerlei beleidsterreinen beslissingen genomen en voor het nemen van die beslissingen wordt regelmatig advies ingewonnen. In sommige gevallen wordt voor de advisering een adviescommissie of adviescollege ingesteld. Bij het instellen van een commissie moeten allerlei kwesties geregeld worden, zoals de vergoeding die de leden ontvangen of de toekenning van bepaalde taken van de commissie en de gevolgen daarvan. Sinds 1997 bestaat er een wettelijk kader voor het instellen van adviescommissies: de Kaderwet adviescolleges. Afhankelijk van hun taken vallen commissie binnen het bereik van deze wet of daarbuiten.
Kaderwet adviescolleges
De Kaderwet adviescolleges (hierna: de Kaderwet) geeft algemene regels voor de instelling van en de omgang met adviescolleges. Onafhankelijke adviescolleges (van en ten behoeve van de overheid) die adviseren over nieuw beleid en wetgeving van het Rijk, vallen onder de reikwijdte van de Kaderwet. In 2015 waren er in totaal 29 adviescolleges onder de werking van de Kaderwet actief. Het brede adviesstelsel bestaat daarnaast uit andere onafhankelijke adviesorganen zoals de Wetenschappelijk Raad voor het Regeringsbeleid, de Sociaal Economische Raad (de SER heeft advies als neventaak), de planbureaus, de hoge colleges van staat, en de ongeveer 250 onafhankelijke commissies van verschillende aard (o.a. adhoc evaluatie- en onderzoekscommissies, commissies van bezwaar, adviescommissies over de uitvoering van beleid). De Kaderwet is in het najaar van 2015 voor de vierde keer geëvalueerd.
Wanneer een adviescommissie wordt opgericht die binnen het bereik van de Kaderwet valt, bevat de wet eisen waaraan de adviescommissie moet voldoen. In alle gevallen geldt dat de minister voor Wonen en Rijksdienst medeondertekenaar is van het instellingsbesluit en dat deze moet worden goedgekeurd door de Ministerraad. Ook voor het benoemen en belonen van leden van adviescommissies bestaan wettelijke regelingen. Voor beloningen is het besluit vergoedingen adviescolleges en commissies van toepassing.