Publieke taken organiseren: de mogelijkheden
Dit overzicht toont de hoofdlijn van redeneren bij het organiseren van een publieke taak op het niveau van de rijksdienst.
| Organisatievorm | Wanneer? | Hoe? | |
|---|---|---|---|
| Dienstonderdeel van een ministerie | Bij voorkeur. | Het instellen van een dienstonderdeel of het wijzigen van de taak van een dienstonderdeel vindt plaats door het aanpassen van de organisatieregeling van het ministerie. Als een nieuw onderdeel wordt gevormd, is overleg met de medezeggenschap noodzakelijk. Dan kan ook eerst gekozen worden voor een dienstonderdeel in oprichting. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is betrokken bij de topstructuur en topfuncties. Het borgen van onafhankelijkheid vindt plaats door een regeling op het niveau van het ministerie (besluit van de minister) of bij wet (indiening wetsvoorstel). | |
| Agentschap | Als daartoe aanleiding is op basis van de voorwaarden uit de Regeling agentschappen. | Bij de vorming van een agentschap wordt de procedure doorlopen van de Regeling agentschappen, die start met overleg met het ministerie van Financiën over een in te dienen aanvraag. Deze procedure gaat ervan uit dat de organisatie al als een dienstonderdeel bestaat. Het borgen van onafhankelijkheid vindt plaats door een regeling op het niveau van het ministerie (besluit van de minister) of bij wet (indiening wetsvoorstel). | |
| Zelfstandig bestuursorgaan | Bij uitzondering en alleen op grond van het in de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen genoemde motief onafhankelijke oordeelsvorming. | Voor de vorming van een zelfstandig bestuursorgaan is een wettelijke regeling nodig. Er wordt gestart met overleg met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. | |
| Adviescollege | Bij een adviestaak, met inachtneming van de Kaderwet adviescolleges. | De vorming van een (Kaderwet)adviescollege start met het voeren van overleg over het voornemen met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Instelling vindt plaats bij ministeriele regeling of bij wet. | |
| Bijzonder college | Voor onafhankelijk onderzoek, met waarborgen voor de taakvervulling. | Een organisatie belast met onafhankelijk onderzoek wordt opgericht bij wet (permanente taak) of bij ministeriële regeling (tijdelijke opdracht). Deze organisatie kan ook zelfstandig bestuursorgaan of adviescommissie zijn. Dan is overleg met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aangewezen. | |
| Stichting of andere privaatrechtelijke organisatie | Bij uitzondering, met inacht-neming van de geldende kaders. | Voornemens tot verzelfstandiging en privatisering (waaronder zbo’s en stichtingen) worden eerst voorgelegd aan de Tweede en Eerste Kamer met een vaste procedure, die is opgenomen in een stappenplan. De minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ziet op de naleving daarvan toe. |
Het ministerie van BZK is verantwoordelijk
Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is verantwoordelijk voor een goede organisatie van de rijksdienst. Het heeft een coördinerende rol bij het inrichten van publieke taken en is verantwoordelijk voor een aantal kaderwetten en andere kaders. Het verdient aanbeveling om het ministerie in een vroeg stadium advies en ondersteuning te vragen over de meest wenselijke (nieuwe) inrichting van een publieke taak.