Nationale Burgerfora

Auteur(s): Frank Hendriks, Kristof Jacobs en Ank Michels

De staatscommissie parlementair stelsel constateert in haar eindrapport ‘Lage drempels, hoge dijken’ dat het huidige Nederlandse politieke systeem wat betreft representatie sterk is, maar niet probleemloos. Burgers hebben op zich een groot vertrouwen in het huidige democratische systeem, maar dit geldt niet voor alle groepen in gelijke mate. Burgers geven bovendien desgevraagd aan meer directe zeggenschap te willen als aanvulling op het huidige systeem. Burgerfora kunnen een instrument zijn om burgerkracht te benutten en de invloed van burgers te versterken, tussen de verschillende verkiezingen in. In Nederland is met verschillende vormen van burgerfora, – jury’s en – panels vooral lokaal ervaring opgedaan. Op nationaal niveau heeft er één keer een burgerforum plaatsgevonden. Dit was het Burgerforum Kiesstelsel in 2006. Inmiddels zijn er in verschillende andere landen ook nationaal burgerfora geweest, zoals bijvoorbeeld de Ierse Citizen’s Assembly over wetgeving over respectievelijk abortus en het homohuwelijk, of de recente Franse burgerraad over het klimaat. Deze ervaringen roepen de vraag op in hoeverre deze nieuwe democratische vormen ook in Nederland een zinnige aanvulling zijn op het nationale democratisch bestel.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een drietal experts gevraagd om in een essay te verkennen hoe en onder welke voorwaarden een burgerforum op nationaal niveau zou kunnen worden ingericht. Hen is verzocht daarbij aan een aantal punten aandacht te besteden: de thema’s die zich al of niet lenen voor een burgerforum, de mogelijke spanning tussen een burgerforum en de representatieve democratie, voorwaarden en methoden om democratische principes als representativiteit, inclusiviteit, zeggenschap en transparantie te waarborgen, en tenslotte wat er te leren valt van bestaande initiatieven in Nederland en het buitenland. In deze publicatie zijn de drie essays gebundeld.