Verkenning AI bij Nederlandse gemeenten

PBLQ

Kunstmatige intelligentie (AI) staat breed in de belangstelling. AI biedt veel kansen, maar een andere invalshoek is dat het gebruik van algoritmen en data niet vrij is van risico´s. Niet voor niets komen maatschappelijke en politiek-bestuurlijke discussies over de inzet en gevolgen van algoritmen voor publieke waarden als discriminatie, transparantie en privacy steeds vaker voor. De Raad van State onderschrijft in een ongevraagd advies dan ook dat verregaande digitalisering en de daardoor wijzigende effecten op de verhouding tussen overheid en burger niet tot gevolg mag hebben dat burgers geen grip meer hebben op hun eigen gegevens. Dit roept de vraag op hoe gemeenten omgaan met AI en de afweging van kansen en risico’s, m.a.w.: hoe ze omgaan met publieke waarden op dit vlak. Vanuit het programma ‘De Maatschappelijke Dialoog’, onderdeel van de Agenda Digitale Overheid bij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK), ontstond daarom een behoefte aan een inventarisatie van AI-initiatieven bij gemeenten en een verdieping a.d.h.v. enkele casussen.

Het doel van het onderzoek is om meer kennis en ervaringen op te doen hoe in de praktijk afwegingen worden gemaakt ten aanzien van publieke waarden en AI. Welke publieke waarden staan centraal en welke discussies ontstaan er? En welke waarden blijven juist onderbelicht?