Risico-regelreflex in de jeugdzorg?

Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Auteur(s): Nivine Melssen en Ed Jongmans

Jeugdzorg richt zich op de bescherming van de meest kwetsbare kinderen. Dit is een verantwoordelijke taak waarbij tragische incidenten helaas onvermijdelijk zijn. Deze bestuurlijke analyse gaat over de omgang met dergelijke incidenten. Incidenten die de media halen leiden in de perceptie van de geïnterviewde bestuurders en managers tot op heden vrijwel altijd tot nieuwe maatregelen waarvan de effectiviteit veelal tenminste niet bewezen is en die zeker ten koste gaan van de uitvoeringscapaciteit, zodat er per saldo minder kinderen beschermd kunnen worden. Maatregelen kunnen zowel worden opgelegd ‘van bovenaf’ door het Rijk of door eisen die inspectiediensten stellen in reactie op incidenten, maar ook doordat de sector zelf het initiatief wil houden en daarom met maatregelen na incidenten komt. Een derde benoemd mechanisme is dat de angst voor (strafrechtelijke) aansprakelijkheid na incidenten ertoe kan leiden dat de medewerkers in de jeugdzorg bureaucratiseren. De transitie van de jeugdzorg naar gemeenten zorgt voor een nabijheid van het nieuwe lokale bestuur die kan leiden tot meer risico-regelreflex in de jeugdzorg, maar ook een kans biedt om deze te beteugelen. Het organiseren van professionele ruimte en het bewaken ervan door vroegtijdige betrokkenheid van gemeenteraden worden als grootste kansen gezien.