Zichtbaar maken van gemeentelijke beleidsvrijheid

Universiteit van Tilburg en B&A Beleidsrendement

Auteur(s): Taco Brandsen, Laurens de Graaf, Frank Hendriks, Liesbeth van den Munckhof, Dick Hanemaayer, Patrick Kalders en Jo Scheeren

De beleidsvrijheid van gemeenten is een klassiek, maar desondanks nog immer relevant thema in het debat over de bestuurlijke en financiële verhoudingen tussen rijk en gemeenten. Er is veelal sprake van onenigheid over de mate van beleidsvrijheid, en over de toe- dan wel afname van deze vrijheid in de loop der tijd. Het is dan ook bepaald geen neutraal onderwerp, maar een thema dat wordt gekleurd door belangen, posities, percepties en fundamentele opvattingen over de gewenste inrichting van het Nederlandse openbaar bestuur. In de lokale praktijk van het bestuur zijn regelmatig klachten te horen over de mate van beleidsvrijheid van gemeenten. Zo klinkt uit de bestuurlijke hoek enerzijds de roep om meer beleidsvrijheid en anderzijds om uniformering van voorzieningen. In de financiële hoek speelt de discussie over het afschaffen van het eigen belastinggebied. Achter de verschillende standpunten liggen vaak verschillende invullingen van het begrip beleidsvrijheid verscholen, die niet expliciet worden gemaakt. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft B&A en de Universiteit van Tilburg opdracht gegeven voor de ontwikkeling van een meetinstrument voor beleidsvrijheid.