Rechtmatigheid in beeld

Haute Finance

Auteur(s): Peter van Osnabrugge, Sonja van de Werf en Robin Vermeulen

Vanaf begrotingsjaar 2004 geldt een nieuw kader (regelgeving) voor de financiële functie van gemeenten. Een reden hiervoor is dat met de invoering van de dualisering van het gemeentebestuur ook de regels voor de begroting en de verantwoording van gemeenten daarop zijn aangepast. Een belangrijk doel van de dualisering van het gemeentebestuur en van de aanpassing van de regelgeving is om de controlerende taak van de raad te versterken. Een onderdeel van het gedualiseerde stelsel van begroting en verantwoording is de herziening van de regelgeving voor de accountantscontrole op de gemeentelijke jaarrekening. Onderdeel van deze herziening is dat de accountantsverklaring met ingang van het jaar 2004 naast het zogenaamde ‘getrouwe beeld’ ook de rechtmatigheid van de totstandkoming van baten, lasten en balansmutaties betreft. Hierdoor is met ingang van het verslagjaar 2004 de controle op de rechtmatigheid van de financiële beheershandelingen verplicht gesteld. Onrechtmatigheden in de zin van dit onderzoek betekenen overigens niet dat de gemeente frauduleus heeft gehandeld. Fraude is wel onrechtmatig, maar een onrechtmatigheid is meestal geen fraude. Uitgangspunt van het rechtmatigheidsonderzoek bij de jaarrekening is dat de accountant alleen de financiële rechtmatigheid toetst. Dit betekent dat de accountant moet onderzoeken of activa, passiva, baten en lasten die in de jaarrekening zijn verantwoord tot stand zijn gekomen in overeenstemming met wetten en regelgeving. Gezien het feit dat de invoering van de rechtmatigheidstoets voor alle partijen lastig blijkt te zijn, heeft het ministerie van BZK aan Haute Finance opdracht gegeven om onderzoek uit te voeren naar de stand van zaken van de rechtmatigheid bij de gemeenten. Uit het onderzoek zal moeten blijken op welke gebieden er nog onduidelijkheden en/of knelpunten bestaan bij uitvoering van de rechtmatigheidsonderzoeken. Parallel aan het onderzoek naar de stand van zaken met betrekking tot de rechtmatigheid bij de gemeenten, is door het ministerie van BZK een onderzoek uitgevoerd naar de stand van zaken bij de provincies. De uitkomsten van dit onderzoek zijn als bijlage bij dit rapport opgenomen.