Buitenlandse Burgemeesters Bekeken-III

Centre for Local Democracy, Faculteit der Sociale Wetenschappen, Erasmus Universiteit Rotterdam

Auteur(s): L. Schaap, A. Sluis en A. Cachet

Het kabinet heeft zich voorgenomen een wetsvoorstel in te dienen dat rechtstreekse verkiezingen van de burgemeesters mogelijk zal maken. Daarbij kan het kabinet in beginsel kiezen uit vele varianten. Eén van de mogelijke modellen is dat van de rechtstreeks gekozen burgemeester die collegiale verhoudingen heeft met de medebestuurders. Collegialiteit is een van de kenmerken van het huidige stelsel in de Nederlandse gemeenten. Het kabinet wil die collegialiteit handhaven. Een dergelijke combinatie van directe verkiezingen van de burgemeester en collegialiteit in het bestuur komt niet vaak voor. Des te relevanter is het te leren van ervaringen die elders opgedaan zijn. Een van de belangrijke vraagstukken daarbij is in hoeverre de direct gekozen burgemeester in dit collegiale model zijn eigen programma uit kan voeren. Immers, de burgemeesterskandidaten doen tijdens de campagne beloften over te voeren beleid. Maar na de verkiezingen besluit het college over het wel of niet realiseren van die beloften, terwijl de burgemeester geen zeggenschap heeft over de samenstelling van het college. Of die problemen zich in de praktijk ook werkelijk voordoen, valt nog te bezien. Die vraag staat centraal in dit onderzoek. Specifiek wordt gekeken naar de situatie in de Duitse deelstaat Hessen. Daar is sinds enkele jaren sprake van een lokaal bestuursmodel met een collegiaal bestuurscollege onder leiding van een gekozen burgemeester. De Hessische burgemeester heeft, met andere woorden, medebestuurders naast zich die niet in een ondergeschikte positie ten opzichte van de burgemeester opereren. De kenmerken van beider positie komen in dit rapport aan de orde.